henkwitte, auteur op GROENHOLLAND

Softwarepakket Interferentie: ITGBES-PRO

Op 1 juni 2024 komen we met een update van ITGBES-PRO. Neem nu al contact met Henk, Guus of Daniël op als je meer wil weten!

Een vooruitziende blik op bodemenergie

Het grote voordeel van een bodemwarmtepomp is de energie-efficiëntie. Naast dat het een besparing oplevert in het gebruik van energie maakt het ook een verschil in de maandelijkse energiekosten voor de eindgebruiker. Vanwege deze besparingen en de wezenlijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen stimuleert de overheid het gebruik van de warmtepomp met een koppeling op een gesloten bodemenergiesysteem.

De energietransitie vraagt om een vooruitziende blik. Dat is onze ervaring sinds we in 1996 begonnen. Sinds die tijd nemen elk jaar de aantallen bodemenergiesystemen toe. Zeker de laatste jaren zien steeds meer mensen de meerwaarde in van een bodemgekoppelde warmtepomp. In het geval van bodemenergiesystemen moet de vooruitziende blik vooral liggen op het doelmatig gebruik van de ondergrond. Lange tijd was het mogelijk om bodemenergiesystemen te plaatsen zonder daarbij rekening te houden met bestaande of toekomstige bodemenergiesystemen. Hoewel deze aanpak tijd bespaart in de ontwerpfase zou het doorgaan op deze weg op de langere termijn zeer onverstandig zijn geweest.

Dit komt door thermische interferentie

Bodemenergiesystemen kunnen namelijk elkaars prestaties beïnvloeden – in de bodemenergiewereld staat dit bekend als thermische interferentie. Een nieuw systeem kan niet het gewenste rendement leveren als het last ondervindt van een eerder systeem dat met het principe “wie het eerst komt wie het eerst maalt’’ is geplaatst. Op dezelfde manier kunnen oudere systemen last ondervinden van nieuwe systemen. Daarom is het in Nederland verplicht dat initiatiefnemers van nieuwe bodemenergiesystemen niet alleen registeren, maar ook vaststellen welke thermische invloed nieuwe systemen op al bestaande systemen in de ondergrond veroorzaken. Mocht de thermische beïnvloeding te hoog zijn dan heet dit negatieve thermische interferentie. Dit laatste is bij wet verboden.

Explainer-Thermische-Interferentie-in-Beeld-1 Downloaden

ITGBES is het vereenvoudigde model van ITGBES-PRO (waarover later meer)

De ontwerpfase biedt een kans om (negatieve) thermische interferentie te kwantificeren en op te lossen. In deze fase kan de ontwerper immers nog het ontwerp aanpassen waardoor negatieve interferentie kan worden verholpen. De eenvoudigste methode om interferentie vast te stellen is de gratis versie van de Interferentie Tool Gesloten Bodemenergiesystemen – in de markt ook bekend als ITGBES (Nieuwe geautomatiseerde interferentie tool gesloten bodemenergiesystemen (ITGBES) – SIKB).

ITGBES is het vereenvoudigde model vergeleken met ITGBES-PRO. ITGBES heeft ten opzichte van ITGBES-PRO een aantal beperkingen, namelijk:

Maximaal 20 systemen
Niet meer dan zes bodemwarmtewisselaars per systeem
Maximaal 240 kWh/m/j energieonttrekking
Warmtegeleidingscoëfficiënt bodem tussen 1,5 en 2,5 W/mK
Diepte tussen 20 en 500 meter
Minimale afstand tot naburig systeem 5 meter

Dan nu meer over ITGBES-PRO!

ITGBES-PRO is de volwaardige versie van de rekenmethodiek, die ook ITGBES gebruikt. ITGBES-PRO kent niet de beperkingen van ITGBES, en biedt daarom een geharmoniseerde methode voor het kwantificeren van negatieve interferentie in meer complexe gevallen. Zonder ITGBES-PRO zal elke ontwerper op een meer geïmproviseerde manier te werk moeten gaan. Hiermee verliest een ontwerper natuurlijk tijd en energie in de ontwerpfase. En vervolgens een omgevingsdienst tijdens de beoordelingsfase.

In 2023 zijn in totaal 30 effectenstudies met ITGBES-PRO uitgevoerd. We zien over het algemeen een klein aantal “te melden” systemen en juist meer studies met een groter aantal al aanwezige systemen. We hebben in 2023 gebruikerservaringen ontvangen. Er zijn geen fouten in de software of (grote) problemen bij gebruik ontdekt. Wel hebben we de interface verbeterd om de invoer eenvoudiger en sneller te maken.

In de toekomst kan een gebruiker ook projecten archiveren. Op deze manier maken we de projectenlijst inzichtelijker. Op dit moment zijn we bezig om het mogelijk te maken om projecten te kopiëren naar nieuwe projecten voor situaties waar bijvoorbeeld alleen sytemen worden toevoegd. In dat geval kan het al gerapporteerde project behouden blijven (voor controle achteraf bijvoorbeeld).

Nieuwste versie ITGBES-PRO beschikbaar op 1 juni 2024

Op 1 juni 2024 zal Groenholland de nieuwe versie van ITGBES-PRO beschikbaar maken! Mocht je alvast meer willen weten neem dan vooral contact met ons op! Via de telefoon of mail kunnen we alvast meer inzicht bieden in alle verschilllende functies van ITGBES-PRO.

Indien uit een complexe ITGBES-PRO berekening negatief interferentie blijkt, is dat een goede reden om ook contact met ons te zoeken, omdat ook bij complexe situaties Groenholland vaak een maatoplossing kan bieden.

Softwarepakket Interferentie: ITGBES-PRO Meer lezen »

Mobiele onderzoeksapparatuur voor Universiteit

Thermal Reponse Testing / Door henkwitte

Figuur 1 Illustratie van mobiele Thermal Reponse Test Unit

De faculteit “Engineering and Physical Sciences“ van de Universiteit van Leeds onderzoekt met hun “School of Civil Engineering” de rol van bodemenergie voor het duurzaam verwarmen en koelen van de gebouwde omgeving. Ook moet dit project een bijdrage leveren aan de kennis op de eigen campus. Het onderzoek is de start om de klimaatdoelstellingen van 2030 te behalen en combineert vernieuwend onderzoek met de praktijk.

De Universiteit heeft de opdracht aan Groenholland gegeven voor het ontwerp en de bouw van een mobiele Thermal Reponse Testing Unit (TRT). Een TRT-unit is een rijdend laboratorium. Het mobiele laboratorium stelt onderzoekers en studenten in staat om bepaalde geothermische parameters, zoals b.v. de warmtegeleiding (W/m-K) op locatie te onderzoeken. In de praktijk zal voor het uitvoeren van een TRT allereerst een proefboring met een bodemwarmtewisselaar worden geplaatst. Deze proefboring zal uiteraard ook nuttige informatie voor het uitvoeren van het project opleveren. De TRT resultaten zullen met name worden gebruikt in het modelmatig ontwerp en het optimaliseren van het bodemenergiesysteem.

Waarom een TRT-unit?

Het speciale aan de door Groenholland ontwikkelde TRT-apparatuur is dat het mobiele laboratorium op gecontroleerde wijze zowel een warmte- als koude-puls in de bodem kan injecteren. Hiermee is het mogelijk om de koeling van een gebouw (warmte-injectie in de bodem) alsmede de verwarming van een gebouw (warmte-extractie uit de bodem) te simuleren. Met de klimaatopwarming van de komende eeuw zal de vraag naar (duurzame) koeling in de toekomst toenemen. Kortom voor een optimaal gebruik van de bodem op de langere termijn loont het om bij grotere bodemenergieprojecten de koeling en verwarming van een gebouw na te bootsen. Het grote voordeel is dat een ontwerper van daadwerkelijke op locatie vastgestelde bodemparameters gebruik kan maken.

Via de TRT-unit is het ook mogelijk om de effecten van de lokale grondwater(stroming) op een geïnstalleerde bodemwarmtewisselaar vast te stellen. Lees in onze vorige blog meer over de rol van grondwaterstroming op de prestaties van bodemenergiesystemen.

Figuur 2 artikel uit 2009 over TRT-testing – klik op downloaden voor hele artikel!

Geodrilling_2009 Downloaden

Wat doe je met de resultaten?

In Leeds zullen de resultaten hoofdzakelijk voor wetenschappelijk onderzoek en educatieve doeleinden worden gebruikt. Echter in de alledaagse commerciële praktijk kan een TRT-experiment ook zeer bruikbaar zijn. Vooral als het om grotere bodemenergieprojecten gaat. Naast de informatie uit de TRT-test leveren de werkzaamheden vaak nuttige en kostenbepalende informatie voor de uitvoeringsfase van een project. Waarom wil je überhaupt gebruik maken van gevalideerde parameters in een ontwerp?

Redenen die een rol spelen zijn:

Aansprakelijkheid binnen het project vereist ontwerp op basis van gemeten waarden.
Bepaling parameters zijn belangrijk voor het “scherp” ontwerpen.
Bepaling parameters onderbouwen de lange termijn thermische ontwikkeling.
Bepaling van parameters bespaart kosten in het boren van onnodige boormeters.

Project bij Universiteit van Leeds

Met onze TRT-testapparatuur faciliteert Groenholland het simuleren van verwarmen of koelen van prototypische bodemwarmtewisselaars voor wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten/kennisontwikkeling. Daarvoor moet de TRT-Unit een gekozen uitlaattemperatuur en/of warmtetransportcapaciteit kunnen bereiken, geautomatiseerde besturing hebben, nauwkeurige metingen uitvoeren en data-logfaciliteiten bieden. Groenholland biedt dit aan. We hopen met dit nieuwe concept een steentje bij te dragen aan kennisontwikkeling maar ook het daadwerkelijk behalen van de klimaatdoelstellingen van de Universiteit van Leeds.

Figuur 3 Maurice Keyworth Buidling op de Leeds Universiteits Campus

Mobiele onderzoeksapparatuur voor Universiteit Meer lezen »

De nieuwe BUM en HUM in de Omgevingswet

ITGBES-PRO, Software / Door henkwitte

Per 1 januari 2024 treden met de Omgevingswet ook de nieuwe versies van de BUM’s en HUM’s (versie 3.0) op het gebied van bodemenergie in werking. Om de bevoegde gezagen voldoende tijd te geven zich hierop voor te bereiden zal de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) in het najaar van 2023 een aantal belangrijke wijzingen uit de BUM Bodemenergie – Deel 2: gesloten bodemenergiesystemen (GBES) alvast publiceren.

In 2020 introduceerde we via de BUM de standaardrekentool ITGBES (Interferentie Tool Gesloten Bodemenergiesystemen). Deze excel-tool kan de onderlinge temperatuurefffecten van maximaal twintig GBES doorrekenen. De opzet van ITGBES is gemaakt met behulp van het door Groenholland ontwikkelde rekenmodel ITGBES-PRO. ITGBES-PRO baseert zich op de eindige lijnbron methode. Dit is een gevalideerde analytische methode om temperatuureffecten in de bodem veroorzaakt door bodemwarmtewisselaars te benaderen.

De standaardrekentool ITGBES is niet altijd te gebruiken. Bijvoorbeeld bij meer dan twintig systemen, maar ook in het geval dat grondwaterstroming (Darcy-grondwaterstromingssnelheid) te veel invloed op de door de GBES veroorzaakte thermische effecten op de bodem uitoefent (Figuur 1). Dit laatste stelden ontwerpers vast aan de hand van een door Groenholland ontwikkelde tabel (Figuur 2). In de nieuwe versie van de BUM hebben we deze aanpak kunnen verfijnen!

Figuur 1 De effecten van grondwaterstroming op de temperatuur op de bodem rondom een bodemlus

Figuur 2 Grondwaterstromingssnelheden waarboven ITGBES niet van toepassing is

Om de toepasbaarheid van ITGBES met het oog op grondwaterstroming beter te kunnen inkaderen is vanuit het SIKB een verbetertraject in gang gezet. Het doel is om ontwerpers van GBES meer inzicht te geven in de effecten van grondwaterstroming in verschillende soorten situaties. Groenhollland voerde de analyse samen met een klankboordgroep vanuit het SIKB uit.

Het resultaat van dit onderzoek is een nieuwe en verbeterde tabel (Figuur 2.). Deze nieuwe tabel maakt het mogelijk om nu per situatie te bepalen hoeveel systemen nog met ITGBES kunnen worden doorgerekend, zonder dat de berekende effecten te veel zullen afwijken van de daadwerkelijke situatie als het gevolg van de grondwaterstroming (Figuur 1). Voor een hoop gevallen zal ook niets veranderen, en zal ITGBES nog steeds twintig systemen kunnen doorrekenen.

Figuur 2 De nieuwe en verbeterde tabel

Met name voor grotere GBES (>160 kWh/m/j) met weinig energiebalans, in gebieden waar de gemiddelde grondwaterstroming relatief laag is (≤ 5 m/j Darcy), blijken de resultaten van ITGBES bij een kleinere aantal systemen ook al relatief te kunnen afwijken. Vandaar dat het maximale aantal systemen wat nu door ontwerpers in een berekening kan worden meegenomen wordt verlaagd. Dat zijn nu tussen de minimaal drie en maximaal negentien systemen.

Gezien de verminderde toepasbaarheid van ITGBES en het groeiende aantal GBES in Nederland heeft Groenholland ITGBES-PRO uitgebreid. Voortbouwened op onze analyse voor het SIKB, kan Groenholland de effecten van grondwaterstroming in absolute zin beoordelen. De nieuwste versie van ITGES-PRO geeft de temperatuureffecten tussen verschillende GBES als gevolg van zowel warmtetransport door geleiding als door grondwaterstroming.

Voor de gevallen waarbij een berekening niet meer met ITGBES uitgevoerd kan worden als gevolg van de aanwezigheid van de grondwaterstroming op de projectlocatie, kan nu dus met onze ground source designer alsnog een berekening worden uitgevoerd. Neem voor meer info over grondwaterstroming en interferentie, ITGBES of ITGBES.PRO contact op via info@groenholland.nl

De nieuwe BUM en HUM in de Omgevingswet Meer lezen »

Schoenmakershoek met bodemwarmtepomp

Bodemenergie / Door henkwitte

In de afgelopen tien jaar zijn in veel Nederlandse woonwijken grote bodemenergieprojecten van honderden woningen tot stand gekomen. We hebben het over woningen waar individuele warmtepompen zijn geïnstalleerd, die hun warmte en koeling niet uit de lucht maar uit de bodem halen. Een van deze woonwijken is de Schoenmakershoek in gemeente Etten-Leur. Hier staan 1.500 gasloze woningen en de bewoners zijn al jaren erg enthousiast. Groenholland was verantwoordelijk voor het ontwerp en monitoring.

Schoenmakershoek in gemeente Etten-Leur

De wijk Schoenmakershoek is een mooi voorbeeld van een verduurzamingsproject. In deze wijk staan zo’n 1.500 woningen met elk één individuele bodemenergiesysteem. Deze systemen verzorgen de ruimteverwarming, het warme tapwater en in de zomerperiode de koeling. Met een totaal opgesteld vermogen van 7-8 Mw, is dit een van de grootste bodemgekoppelde warmtepompprojecten ter wereld. De gemeente Etten-Leur legde het overgrote deel van de wijk is in de periode 2003-2010 aan. Dit project is dus ondertussen al meer dan vijftien jaar in gebruik.

Circulaire functie van warmte en koude

Gemeente Etten-Leur koos ervoor om bij de aanleg van de wijk een haalbaarheidsstudie uit te voeren. In deze studie is gekeken naar de temperatuurontwikkelingen in de bodem op de lange termijn. Er wordt immers elke winter warmte uit de bodem onttrokken voor de verwarming van de woning, en koude in de bodem opgeslagen. In de zomer vindt dit proces precies andersom plaats: dan kan de bodemwarmtepomp koelen met de koude die in de winter in de bodem is opgeslagen. De zomerse warmte wordt vervolgens weer in de bodem opgeslagen.

Schoenmakershoek monitoring van de bodemtemperatuur

Uit de haalbaarheidsstudie in 2003 kwam naar voren dat een scenario, waarbij niet alleen warmte aan de bodem wordt onttrokken, maar waarbij ook koude aan de bodem wordt afgestaan, zeer goede vooruitzichten bood. Ter validatie van de gekozen aanpak, heeft in de periode 2012-2019 een uitvoerige monitoring van de bodemtemperaturen plaatsgevonden. Op meer dan dertig plaatsen en op verschillende diepten in de wijk zijn de bodemtemperaturen jarenlang bijgehouden. De resultaten bleken uiterst positief: nergens in de wijk is sprake van een structurele verandering van de bodemtemperatuur, hetgeen ook bevestigd is door de ervaringen van de bewoners met hun bodemgekoppelde warmtepompsysteem.

Schoenmakershoek en buursystemen

Schoenmakershoek is een van de eerste woonwijken wereldwijd waar gesloten bodemenergiesystemen op zo’n grote schaal zijn toegepast. Dit heeft nog tot een ander onderzoek geleid. Groenholland heeft in kaart gebracht in hoeverre de temperatuur van ‘buursystemen’, die op korte afstand van elkaar zijn geplaatst, elkaar kunnen beïnvloeden. Dit noemen we interferentie-effecten. In de regelgeving is vervolgens vastgelegd dat bodemenergiesystemen met elkaar rekening moeten houden. Dit betekent dat het doelmatig functioneren van één eerder geïstalleerd bodemenergiesyteem niet mag worden geschaad.

Door het SIKB (Stichting Infrastructuur Kwaliteitsboring Bodembeheer) is de interferentie-systematiek verder uitgewerkt in de BUM- en de HUM- handleidingen voor gemeentelijk en provinciale overheden.

Gemeente: Maak een bodemenergieplan voor de woonwijk

Veel gemeenten en commerciële partijen maken van te voren een bodemenergieplan voor één of meerdere woonwijken. Hiermee kan een partij met beleid richting geven aan een optimaal gebruik van bodemenergie. Een bodemenergieplan schrijft de regels waaraan partijen zich moeten houden. Op deze wijze kan de toepassing van bodemenergie op grote schaal van tevoren goed in kaart gebracht. Het resultaat is dan dat alle gebruikers, nu en in de toekomst, zich kunnen verzekeren van de bodem als duurzame energiebron!

Bel of mail ons als je meer wil weten over het project Schoenmakershoek!

Schoenmakershoek met bodemwarmtepomp Meer lezen »

Duurzaam samenwerken in de ondergrond

Bodemenergieplan / Door henkwitte

De energietransitie vraagt om een vooruitziende blik. Daar hoort ook samenwerking in de ondergrond bij. Zo is bijvoorbeeld de aanleg van warmtenetten vaak met de vervanging van rioleringen gecombineerd. Zo’n vooruitziende blik is óók bij de aanleg van alle type bodemenergiesystemen nodig!

Voor 2013 was het mogelijk een bodemenergiesysteem te plaatsen zonder dat daarbij rekening met bestaande of toekomstige andere gebruikers van deze duurzame energiebron te houden. Een dergelijke ‘wie het eerst komt wie het eerst maalt’-benadering houdt onvoldoende rekening met een efficiënte benutting van de beschikbare ondergrond, wat zeker op (toekomstige) drukke locaties belangrijk zal zijn.

Een vooruitziende blik

Met een vooruitziende blik gaf in 2013 de AMvB Bodemenergie invulling aan het begrip interferentie, waarbij initiatiefnemers nieuwe bodemenergiesystemen niet alleen moeten registreren, maar ook verplicht zijn om vast te stellen welke ‘thermische’ invloed het nieuwe systeem van al eerder geplaatste bodemenergiesystemen ondervindt, en andersom.

Deze interferentiesystematiek is vandaag de dag een verplicht onderdeel van een melding van een gesloten bodemenergiesysteem bij het bevoegd gezag (de gemeente). Overigens is het vaststellen van de interferentie van belang voor alle bodemenergiesystemen, zowel gesloten als open (WKO) systemen.

Bij grootschalige toepassing van bodemenergie, zoals in nieuwbouwwijken met grondgebonden woningen en appartementsgebouwen kan het op termijn druk worden in de ondergrond. Zeker als de bouwontwikkelingen in verschillende fases plaatsvinden, zal ook met toekomstige gebruikers rekening moeten worden gehouden. Hoe kan in zo’n geval het bevoegde gezag de regie op de ondergrond als duurzame energiebron behouden? Een bodemenergieplan biedt een oplossing!

Waarom een bodemenergieplan?

Met een bodemenergieplan voert de gemeente regie op gebiedsniveau over de voorwaarden en spelregels bij realisatie van bodemgekoppelde warmtepompsystemen. Een gemeente kan bijvoorbeeld een interferentiegebied aanwijzen waarbinnen alle systemen vergunningsplichtig worden en aan de eisen uit het bodemenergieplan moeten voldoen. Naast een interferentiestudie kan een gemeente ook nog andere voorwaarden stellen. Gemeentes kunnen zelf hun bodemenergieplan in lijn brengen met hun visie op het doelmatig gebruik van de ondergrond.

Kwaliteit van een bodemenergieplan

Afhankelijk van de toegepaste bodemenergiesytemen zal in de planvorming de nadruk liggen op het gebruik van open systemen, gesloten bodemenergiesystemen of een mengvorm. Het belangrijkste criterium is, dat voldaan is aan het realiseren van doelmatig gebruik van de bodem. In het algemeen is het daarnaast nuttig om ook harmonisatie van de ontwerpen van individuele systemen te realiseren. Ook zaken als de bodemopbouw, grond- en grondwaterkwaliteit, grondwaterstroming en mogelijk gebiedsspecifieke boorbeperkingen worden in kaart gebracht. Een goede documentatie is erg belangrijk!

Een bodemenergieplan biedt vanuit energieperspectief ook een doorkijk naar de toekomst. Dat betekent dat binnen een te ontwikkelen gebied voor de korte (< 5 jaar) tot middellange termijn (20-25 jaar) en voor de verschillende uitvoeringsvormen van bodemenergie de mogelijkheden en beperkingen onderbouwd worden gekwantificeerd.

Gemeente: Laat een bodemenergieplan maken voor de woonwijk!

Veel gemeenten, maar ook commerciële partijen maken een bodemenergieplan. Op deze wijze is de toepassing van bodemenergie op grote schaal van tevoren goed in kaart gebracht en kunnen we alle gebruikers, nu en in de toekomst, verzekeren van de bodem als duurzame energiebron!

Lees concrete resultaten van gemeente Goes en gemeente Noordenveld. In beide projecten was Groenholland betrokken.

Neem contact op over het maken van een bodemenergieplan!

Duurzaam samenwerken in de ondergrond Meer lezen »

Aardgasvrij bouwen woningen

Bodemenergie / Door henkwitte

Aardgasvrij bouwen? Bodemgekoppelde warmtepompen – lees gesloten bodemenergiesystemen – zijn in veel nieuwbouwwijken al de standaardoplossing. Een bodemenergiesysteem slaat de warmte uit de zomer op in de bodem en hergebruikt dit voor verwarming in de winter. Bij koeling werkt dit precies andersom: dan sla je de koude op voor koeling voor de volgende zomer. Op deze manier werkt de bodem als een duurzame warmte-/koudebatterij.

Is dit innovatief, ingewikkeld of duur? Nee eigenlijk niet!

Aardgasvrij bouwen met bodemenergie

Het bijzondere aan bodemenergie is dat deze techniek kan worden toegepast bij individuele woningen, maar ook in collectieve systemen zoals warmtenetten. Voor een behoorlijk deel van de bestaande bouw is het toepassen van een gesloten bodemenergiesysteem met een warmtepomp een aantrekkelijke en goed uitvoerbare optie. Zeker voor de woningen en appartementen met beschikbare buitenruimte, zoals een tuin of een oprijpad. En al helemaal als de woning een verbeterde isolatie heeft of als zonne- of PVT-panelen in het concept worden meegenomen.

Lees meer in onze blog over warmtepompen en bodemenergie.

Innovatief?

Sinds de jaren ‘90 wordt bodemenergie toegepast. In de tussentijd is veel kennis opgedaan en zijn de systemen steeds verder ontwikkeld. Dit zorgt ervoor dat bodemenergie een beproefde techniek is geworden. In de periode 2000 – 2023 zijn in Nederland meer dan honderdduizend bodemgekoppelde warmtepompsystemen geplaatst, waarvan veel in n ieuwbouwprojecten met clusters van honderden woningen (Etten-Leur; Schoenmakershoek, Leeuwarden; Vegelinbuurt, Haarlem; Scholenaer etc.).

Daarnaast is de toepassing van bodemenergie bij appartementsgebouwen met meer dan honderd woningen ook geen uitzondering meer. Bodemgekoppelde warmtepompen zijn dus niet per se innovatief in de zin dat het een nieuwe techniek is, maar wel innovatief als men zich realiseert welke bijdrage de technologie levert aan de energiebesparing van gebouwen en dus de verduurzaming.

Ingewikkeld?

De verdere uitrol van bodemenergie is niet ingewikkeld, er moet alleen goed vooruitgedacht worden. Als je als bevoegd gezag verder vooruit wil denken omdat het mogelijk druk wordt in de bodem, kan je een bodemenergieplan en/of het instellen van een interferentiegebied overwegen. Een interferentiegebied is een door de gemeente aangewezen gebied waar in de toekomst veel bodemenergiesystemen worden verwacht. Hiermee faciliteer je als gemeente het gebruik van bodemenergie en behoud je ook de coördinatie van de beoogde verduurzaming.

Alle gesloten bodemenergiesystemen zijn meldingsplichtig bij de gemeente, via het digitale omgevingsloket. Naast de meldingsplicht gelden er ook algemen regels voor bodemenergiesystemen die na 1 juli 2013 zijn geïnstalleerd. Deze algemene regels zorgen voor de bescherming van de bodem en het bevorderen van doelmatig gebruik van bodemenergie. Ontwerpers, installateurs en boorbedrijven die werken aan bodemenergiesystemen moeten gecertificeerd zijn en zich aan strikte protocollen houden.

Voor zowel gemeenten als voor marktpartijen is er dus een goed gevulde gereedschapskist die de mogelijkheden biedt om aan zowel aan de wettelijke verplichtingen als de praktische uitdagingen te voldoen. Maak zelf een melding via Melding Bodemenergie!

Duur?

Een bodemenergiesysteem gaat zeker vijftig jaar mee, biedt zomers vrije koeling en levert tweederde van de jaarlijks door de woning gevraagde verwarming voor de ruimte en het tapwater. Dit maakt investeren in een duurzaam energiesysteem niet alleen een aantrekkelijke oplossing voor woningen en woonwijken, maar ook voor bijvoorbeeld scholen en gemeentehuizen. Daarnaast voegt een bodemenergieysysteem waarde toe aan jouw huis.

Volg een cursus voor aardgasvrij bouwen!

Werk je bij de overheid en wil je meer weten over gesloten bodemenergiesystemen? Volg dan een van de volgende cursussen via de branchevereniging:

Cursus OB: Basiscursus Bodemenergie voor Overheden | Bodemenergie

Cursus OV: Verdiepingscursus Bodemenergie voor Overheden | Bodemenergie

De cursus OB richt zich specifiek op de doelgroep Overheden en Omgevingsdiensten. Daarbij komen die aspecten aan de orde die voor hun dagelijkse praktijk bij gesprekken, beoordeling en toetsing van aanvragen aan de orde kunnen komen.

De cursus OV sluit aan op de vernieuwde Basiscursus Bodemenergie voor Overheden gericht op de doelgroep Overheden en Omgevingsdiensten die zich bezighouden met gesloten bodemenergiesystemen. In deze verdiepingscursus wordt aan de hand van cases nader ingegaan op de relevante zaken m.b.t. Vergunningverlening en Toezichthouden bij de realisatie en het in bedrijf hebben van gesloten bodemenergiesystemen.

Stel een vraag hieronder! Dan proberen wij die zo goed mogelijk te beantwoorden.

Aardgasvrij bouwen woningen Meer lezen »

Warmtepompen en bodemenergie

2 reacties / Bodemenergie / Door henkwitte

Gesloten bodemenergie speelt een belangrijke rol in het verduurzamen van de bebouwde omgeving. We willen met z’n allen minder aardgas gebruiken en duurzamere woningen hebben. Voor gemeenten, woningcorporaties, huurders en huiseigenaren is dit niet alleen belangrijk in verband met de gestegen gasprijzen, maar ook om een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan de verduurzaming. Voor de verwarming en koeling van woningen zijn verschillende duurzame opties voor een volledig aardgasvrije oplossing. Hieronder leggen we kort uit waarom juist de koppeling van een warmtepomp met een een bodembron goed werkt.

Vanaf 2026 verplicht de overheid om bij het vervangen van een cv-ketel op een duurzamer en zuiniger alternatief over te schakelen, met de (hybride) warmtepomp als minimale norm. De hybride warmtepomp is een logische keuze voor veel woningen. Maar er zijn ook andere oplossingen, zoals een volledig elektrische warmtepomp waarmee de woning volledig aardgasloos verwarmd wordt of een aansluiting op een warmtenet.

Wat doet een warmtepomp eigenlijk?

Voor verwarming van de woning maakt een warmtepomp gebruik van warmte die aanwezig is in de omgeving, bijvoorbeeld de buitenlucht, zonnewarmte, bodem en/of grondwater. Dit wordt de warmtebron genoemd. De warmtepomp verhoogt de temperatuur vanuit de warmtebron tot de gewenste temperatuur voor verwarming van de woning en/of voor warm tapwater.

Warmte (en koeling!) uit de bodem

Gesloten bodemenergiesystemen in combinatie met een warmtepomp (bodemgekoppelde warmtepomp) zien we in Nederland veel bij de nieuwbouwwoningen en appartementsgebouwen. Ook bij renovatie van woningen wordt steeds vaker voor een bodemgekoppelde warmtepomp gekozen.

Voordelen voor verduurzaming

Het koppelen van een warmtepomp aan de bodem – ook bekend als een gesloten bodemenergiesysteem (GBES) – biedt een aantal extra voordelen:

- Een warmtepomp die aangesloten is op de bodem, gebruikt minder stroom en is dus minder belastend voor het stroomnet. De temperatuur van de bodem is in de winterperiode (10-11°C) veel hoger dan de luchttemperatuur. Hierdoor kan een warmtepomp met een lagere capaciteit (kW) en energie-efficiëntie worden ingezet

- Houd woningen ’s zomers comfortabel koel. Met bodemenergie kun je niet alleen verwarmen, maar ook passief koelen. Met koelte uit de ondergrond voorkom je oververhitting van gebouwen. Met de steeds warmer wordende zomers is dat een belangrijk pluspunt

- Passieve koeling is ‘gratis’, in tegenstelling tot een airco die actief koelt en daarvoor dus elektriciteit gebruikt

- Volledig hernieuwbare energie: in de zomer wordt de warmte die vrijkomt bij koeling opgeslagen in de bodem, om te gebruiken in de winter

- Geen geluidshinder in straten en wijken. De bodemgekoppelde warmtepomp heeft geen buitenunit, waardoor deze geen last heeft van weer en wind en buiten geen geluid maakt.

Kortom: het koppelen van de warmtepomp aan de bodem heeft duidelijke voordelen. Een nadeel zijn de hogere kosten bij aanleg. Je kan dit ook zien als investering, die zeker zo’n 50 jaar meegaat en waardoor voor verwarming van de woning en het tapwater geen (maandelijkse kosten voor) fossiele brandstoffen meer aan te pas komen.

Wilt u hier meer over weten? Neem dan contact op met ons op!

Warmtepompen en bodemenergie Meer lezen »